Dit is waarom je wil kamperen bij regeneratieve boerderij ’t Gagel in de Achterhoek

Waar voorheen een kilometerlang tapijt van kort gemaaid raaigras lag, waaien de paarse pluimen nu in de wind. “Sommige mensen vinden het er rommelig uitzien,” lacht Anne van Leeuwen, “Maar een paar weken geleden kwamen ze wel kijken omdat er weer pinksterbloemen in de wei groeiden.”

Samen met Roos Burger, Daan Houwers en Ricardo Cano Mateo runt ze sinds 2024 de regeneratieve Lenteland-boerderij ’t Gagel in de Achterhoek met als doel de bodem en het ecosysteem te herstellen en tegelijkertijd te laten zien dat je ook op grote schaal (45 hectare) een regeneratieve boerderij kunt runnen met een gezond bedrijfsmodel.

Kamperen bij regeneratieve boerderij ‘t Gagel

De bijtjes zoemen in grote getalen rond de bloemen die overal de grond uit schieten. Het is wekenlang kurkdroog geweest, maar nu pakken de wolken zich voor de eerste keer samen en kijken de regeneratieve boeren verlangend uit naar de regen die voorspeld is en die de dorstige planten hard nodig hebben.

Voor ons kampeerders is het een net iets ongelukkiger timing, want met deze regen komt ook een gemeen koude nacht en dus liggen we met twee kruiken onder dubbele dekens in ons bed in de sfeervol ingerichte Bell tent te hopen dat we ’s nachts niet naar de wc hoeven. Al heeft het ook iets knus, want als de eerste bui ‘s avonds tijdens het velddiner naar beneden komt, schuilen we met z’n allen in de dichtstbijzijnde Bell tent, vlakbij het vuur en genieten we van het tikkende geluid op het tentdoek.

Het velddiner is gemaakt door Roos met ingrediënten uit eigen tuin en planten die we tijdens een rondje wildplukken rondom de regeneratieve boerderij met haar verzameld hebben. Hondsdraf, kattenkruid, luzerne, dropplant, viooltjes, kaaskruid: het gaat allemaal mee in de bolderkar richting de moderne keuken die het viertal in een van de schuren heeft gebouwd.

De regeneratieve boerderij

De taken op de regeneratieve boerderij zijn helder verdeeld: Roos – die de boerderijwinkel en de camping runt – verwelkomt de gasten en kookt het velddiner en de volgende ochtend maakt ze het ontbijt. De klanten die vrijdag en zaterdag in de boerderijwinkel komen kennen haar allemaal, maken een praatje en vragen tips voor het bereiden van de recepten die ze meegeeft met het groentepakket. Dat groentepakket is trouwens niet een traditioneel verrassingspakket: de abonnees kunnen het zelf samenstellen met behulp van een puntensysteem.

Anne leidt ons rond op de boerderij. Vijf jaar geleden begon zij met haar partner Ricardo de regeneratieve boerderij Bodemzicht in Malden, vlakbij Nijmegen. Maar dat stuk land bleek te klein voor hun ambities. Dus toen ’t Gagel bij Lochem voorbijkwam met 45 hectare grond, was de beslissing snel gemaakt. Ze sloegen de handen ineen met Roos en bomenexpert Daan, die eerder al bij Bodemzicht had gewerkt.

Een boerderij voor 7 generaties

’t Gagel werd honderden jaren -van generatie op generatie- door dezelfde familie bestierd, dus toen Lenteland als potentiële koper aan de deur klopte met als doel het land voor de komende 7 generaties ook als boerderij te behouden, gingen de eigenaren om. Al is de benadering van het boerenleven wel heel anders. “Soms komen ze hoofdschuddend kijken naar de ‘rommel’ die in de plaats is gekomen van het mooi strak gemaaide raaigras,” lacht Anne. “Maar ze zijn ook geïnteresseerd in hoe wij het aanpakken.”

Raaigras wordt ook wel de groene woestijn genoemd: het lijkt puur natuur want groen, maar er groeit niks dat als voedsel kan dienen voor insecten. En zonder insecten, zo weten we, is er geen bestuiving van gewassen. Onze landbouw is voor driekwart afhankelijk van die bestuiving. Maar de afname van insecten heeft ook gevolgen voor de vogelpopulatie, die insecten eten.

Herstellen van het ecosysteem

Het idee van een regeneratieve boerderij is dat je het ecosysteem herstelt. Zolang dat niet in balans is zul je last hebben van tekorten aan de ene kant en plagen aan de andere kant. “Je kan die plagen natuurlijk aanpakken door iets weg te nemen met behulp van pesticiden bijvoorbeeld,” legt Anne uit. “Maar wij pakken het anders aan: wij voegen juist iets toe.”

Zo lieten ze de woelmuizen hun gang gaan, omdat zij de bodem omploegen zonder dat de mens daar ook maar een minuut werk aan heeft. Maar ook de regeneratieve boeren willen niet dat het uit de hand loopt en dat de woelmuizen een plaag worden. “Dus dan nodig je de uilen uit door nestkasten op te hangen en palen in de grond te slaan waar ze op kunnen zitten en waar vandaan ze makkelijk kunnen jagen.”

Inmiddels is er ook een havik gesignaleerd die regelmatig over de regeneratieve boerderij cirkelt. “Een goed teken natuurlijk, maar we willen niet dat de havik onze kippen grijpt.” En dus trainen ze kraaien om de kippen te waarschuwen voor de havik in ruil voor afgekeurde eieren. “Kraaien zijn heel goed te trainen en ze helpen ook bij het wegjagen van de spreeuwen die hier in de zomer kersen komen eten.”

Kippen, loopeenden, katten en een hond

De kippen kunnen zo’n 20 jaar worden. Op een ‘normale’ boerderij halen ze die leeftijd bij lange na niet, maar hier lopen ze rond (en bemesten zo het land) tot ze een natuurlijke dood sterven. Als er eentje is overleden, leggen ze de kip aan de rand van het land voor de roofdieren. “In het begin kwam daar geen enkel dier op af, maar tegenwoordig wel. Dat betekent dus dat de natuur zich al aan het herstellen is.”

Tussen de kippen en loopeenden (die de slakken opeten), lopen een hond en verschillende katten over het erf. “Mijn kat kwam nooit buiten,” vertelt Daan terwijl hij zijn kat van de eettafel trekt. “Ik woonde in Arnhem in een appartement, dus dat kon niet.” Maar sinds ze op de regeneratieve boerderij wonen, is de kat helemaal in z’n element. Net als zijn baasje, die uren kan vertellen over het kweken van bomen zónder dat daar rotzooi aan te pas komt. In februari zijn er 800 bomen en planten de grond in gegaan op ’t Gagel.

Samen met Ricardo heeft hij net twee dagen binnen gezeten om de planning van zaaien en oogsten rond te maken in eindeloze Excelsheets. Iets wat voor Ricardo heerlijk is, want hij heeft hooikoorts en blijft deze dagen dus liever binnen.

De volgende ochtend, na het ontbijt, komen de vrijwilligers -net als wij- helpen in de tuin. Er worden draadjes gespannen, zaailingen in de grond gezet en er wordt geoogst. Zo zoeken we zorgvuldig naar de eerste rijpe aardbeien die als warme broodjes over de toonbank gaan van de boerderijwinkel. Ook wij nemen een bakje mee naar huis.

De boerderijcamping

Boerderij ’t Gagel heeft een camping met sfeervol ingerichte Bell tenten (inclusief bed, beddengoed en warmwaterkruiken), maar je kan er ook je eigen tent of camper neerzetten. Een velddiner inclusief wijnarrangement is mogelijk vanaf 8 mensen. In het hoogseizoen kan je in het weekend een afhaalmaaltijd en ontbijt reserveren. Roos maakt op verzoek ook picknickmanden voor als je in de prachtige omgeving van de boerderij een wandeling wil maken. De boerderijwinkel met lokale en biologische producten en verse groente, fruit en eieren, is vrijdag en zaterdag geopend. Je kan ook zelf aan de slag op de boerderij door samen met de vrijwilligers te helpen met planten en oogsten en ondertussen alles te leren over de boerderij en regeneratieve boerenleven.

Kamperen op ’t Gagel

Boerderij ’t Gagel heeft een camping met sfeervol ingerichte Bell tenten (inclusief bed, beddengoed en warmwaterkruiken), maar je kan er ook je eigen tent of camper neerzetten. Een velddiner inclusief wijnarrangement is mogelijk vanaf 8 mensen. In het hoogseizoen kan je in het weekend een afhaalmaaltijd en ontbijt reserveren. Roos maakt op verzoek ook picknickmanden voor als je in de prachtige omgeving van de boerderij een wandeling wil maken. De boerderijwinkel met lokale en biologische producten en verse groente, fruit en eieren, is vrijdag en zaterdag geopend. Je kan ook zelf aan de slag op de boerderij door samen met de vrijwilligers te helpen met planten en oogsten en ondertussen alles te leren over de boerderij en regeneratieve boerenleven.

Tekst: Wieke Potjer
Beeld: Björn Snelders