Je winkelwagen is momenteel leeg!
Categorie: Interview
Felicia Slettenhaar, “ik hoop ooit de ruimtelijke ordening in Nederland te veranderen”
Ecoloog Felicia Slettenhaar (24) moest als klein kind niets hebben van beestjes. Dat veranderde toen ze leerde van vogels te houden. Nu zet ze zich in voor alles wat groeit en bloeit, in het bijzonder voor regeneratieve landbouw, een vorm van landbouw waarbij het draait om het herstel van natuurlijke processen.
“Liefde voor de natuur heb ik van jongs af aan meegekregen. Mijn familie nam me als kind mee het bos in en leerden me goed te kijken naar vogels. Zoals het roodborstje, mijn favoriete vogel vanwege zijn nieuwsgierigheid en mooie zang.
Toen ik 14 was, wist ik dat ik biologie wilde studeren. Tijdens mijn studie biologie realiseerde ik me hoe snel het verlies van leven gaat, voornamelijk door menselijk ingrijpen. Dat was een schokkend inzicht. Hoe kunnen we de slechte impact van de mens verminderen? Aanvankelijk was dat de grote vraag die me leidde. Maar ik wilde meer handelingsperspectief. Via een leerprogramma over regeneratie kwam ik in aanraking met regeneratieve landbouw.
Regeneratieve landbouw is gericht op het vergroten van de biodiversiteit, het verrijken van de bodem, het verbeteren van de waterhuishouding en versterken van ecosystemen. Zo werk je tegelijkertijd aan ecologische, sociale en economische winst. Dat levert niet alleen gifvrij en vitaal voedsel op, maar ook een betrokken gemeenschap en een levende bodem.
Boerderij Bodemzicht
Via dit leerprogramma kwam ik als student terecht op boerderij Bodemzicht, de voorloper van ’t Gagel. Daar kwam ik in aanraking met mensen die actief dingen doen om te zorgen voor méér leven, wat een heel motiverende insteek kan zijn. Toen op de boerderij de functie voor een ondersteunend medewerker vrijkwam, viel alles op zijn plek. Nu werk ik op ’t Gagel als de spin in het web voor de verschillende activiteiten die op de boerderij plaatsvinden.
Ik hoop ooit de ruimtelijke ordening in Nederland te veranderen. We denken te veel in hokjes bij het indelen van de ruimte die in Nederland beschikbaar is. Het is zo jammer dat we mensen apart zijn gaan plaatsen van natuurgebieden. Enerzijds is er de beschermde natuur, maar vlak daarnaast vind je gerust weer een plek waar schadelijke activiteiten plaatsvinden. We moeten juist gebieden met elkaar verbinden op een manier die versterkend werkt. Dan kom je al snel uit bij regeneratieve landbouw, die voedselproductie verbindt met natuur.
Helaas worden boeren die het anders willen doen vaak te weinig betrokken bij besluitvorming rondom landgebruik. Mede daarom heb ik mij verdiept in ruimtelijke ordening, om meer te weten te komen over hoe besluiten tot stand komen en hoe je daarop wél invloed kunt uitoefenen. Een ander groot obstakel is de wet- en regelgeving. Die ondersteunt de industriële landbouw nog altijd en belemmert verandering. Ook de toegang tot land is een obstakel. Land is te duur, waardoor je minder gemakkelijk een boerderij voor regeneratieve landbouw kunt beginnen. Tenslotte moet ook de eetcultuur veranderen. Regeneratieve landbouw betekent een eerlijke prijs en dat je ook meerjarige gewassen, zoals noten, verbouwt in plaats van alleen eenjarige gewassen, zoals tarwe. Dat vraagt dat mensen overstappen op een ander voedingspatroon.
De transitie vereist een lange adem, maar het is hoopgevend dat er steeds meer initiatieven zijn om de natuur te versterken. Zelf put ik hoop en vertrouwen uit het feit dat ik meewerk aan een concreet project, dat steeds meer mensen weet te bereiken. Ik hoop dat meer mensen gaan nadenken over wat ze belangrijk vinden en over de herkomst van hun voedsel, en dat zij hun hart volgen. Dan kan het kantelpunt dichterbij komen.”
Tips van Felicia Slettenhaar
- Doe onderzoek naar waar je voedsel vandaan komt en probeer lokale regeneratieve voedselinitiatieven te ondersteunen door hier je boodschappen te doen, hier uit eten te gaan en de tip door te geven aan je netwerk.
- Maak structureel tijd vrij om te onderzoeken hoe je kunt bijdragen aan regeneratie via een manier die bij je past, bijvoorbeeld door een vaste dag in de week te reserveren voor vrijwilligerswerk op een voor jou inspirerende plek.
- Lees het boek Braiding Sweetgrass van Robin Wall Kimmerer, een prachtig boek wat illustreert over hoe we als mensen in de moderne tijd wederkerig kunnen leven met het land.
Tekst: Joke van Rooyen
These young farmers are creating an ecological sanctuary on 45 hectares: “We have no time to lose”
On 45 hectares of depleted land, Dutch farmers Anne, Ricardo, Daan and Roos show how quickly you can bring back life to a farm. Over the course of mere months, they’ve laid the foundation for a regenerative market garden, a campsite, an orchard and a tree nursery full of biodiversity. “We have no time to lose”, Anne says.
What’s it like having to leave a place where you can identify nearly every plant and recognize the birds by their call? When Anne van Leeuwen and Ricardo Cano arrived in the Dutch town of Malden in 2019, to start their first regenerative farm called Soil Perspective, they hoped they would never find out. “But the reality is that we wanted to move forward quicker than the estate on which our farm was situated”, Anne explains. “Of course, this hurt, but we also felt a sense of acceptance. As if this was what life had in store for us – a metamorphosis that has already created space for an incredible new adventure.”
Together with their former trainee Daan Houwers and regenerative chef Roos Burger, over the last few months, Anne and Ricardo have laid the foundations for cooperative farm ‘t Gagel, named after one of the indigenous plants that used to thrive in the area. “We’ve already made some good progress with our no-dig market garden and the campsite, but we’re also planning to open a farm store and connect people through workshops, courses and activities”, Anne explains.
“We want to kickstart agroforestry in this eastern corner of the Netherlands”
Anne van Leeuwen: “We want to create a radically diverse farm, full of life.” Photographer: Diane van der Marel Kickstarting agroforestry
In addition, the farm – that consists of 45 hectares – will be the home to a regenerative orchard and tree nursery. “We want to kickstart agroforestry in this eastern corner of the Netherlands”, Daan explains. “Our aim is to inspire the local agricultural community, because farmers can achieve so much ecologically if they integrate edible trees and hedges into their land.” Furthermore, investing in trees makes sense financially, as environmental organizations, food forests and businesses who want to offset their emissions are in constant need of strong seedlings grown without any chemicals, Daan asserts. “It’s an emerging market full of potential.”
“Once the Bog-Myrtle, the indigenous plant our farm was named after, returns, we are on the right track”
Radically diverse
“One of our KPI’s is 5,000 tree frogs”, Anne laughs, “which means we will have to be careful whilst harvesting in the orchard to prevent shaking them out of the trees.” She can’t wait to see the meadowland birds, owls and other species return to the farm. “To attract wildlife, we will create natural zones around the small canalized stream that runs through the land”, Daan adds, “with pools, pollard willows, a marsh area and other landscape elements that are characteristic of the region, like wooded banks and hedgerows.”
“And once the Bog-Myrtle, the indigenous plant our farm was named after, returns, we know we are on the right track”, Anne concludes.
Cooperative ownership
Moreover, what makes this farm unique, is that in the coming years the farmers will look for hundreds of people willing to purchase land shares and subsequently become co-owners of the site. With this freed up capital, Lenteland, a Dutch foundation who’s determined to provide young regenerative farmers with access to land, will buy and liberate another farm from the economy, hence providing an antidote to ever rising land prices.
“We’ve already had many requests from people who want to become a co-owner and, in return, would like some advice on how to regenerate their own garden”, Anne says. “This way, we’re able to restore multiple places at once and, because their money flows back to Lenteland, they also contribute to the agricultural transition at large. What more can we ask for?”
Looking for more on how we can put ecology at the heart of our economy? Follow us on LinkedIn and Instagram!
Originally published on the 21st of March 2024. Translated on the 27th of June by Nadine Maarhuis.